Covid-19 แขกที่ไม่ได้รับเชิญ
ดร.จอมขวัญ เลื่องลือ
มาสโลว์ เป็นนักจิตวิทยาที่พูดถึง ลำดับขั้นความต้องการ (Maslow's hierarchy of needs) เรื่อง "A Theory of Human Motivation" ปี พ.ศ. 2486 โดยมีลำดับความต้องการ 5 ขั้น ได้แก่
1. ความต้องการทางกายภาพ
2. ความต้องการความมั่นคงปลอดภัย
3. ความรักและความเป็นเจ้าของ
4. ความเคารพนับถือ
5. ความสมบูรณ์ของชีวิต
จากสถานการณ์โควิด 19 ณ ขณะนี้เราอาจรู้สึกอยู่ในขั้นที่ 2 คือ ความต้องการความมั่นคงปลอดภัย
ความต้องการความมั่นคงปลอดภัย มีอิทธิพลต่อการแสดงออกของพฤติกรรม ขณะนี้มนุษย์กำลังเผชิญกับความผิดปกติที่เกิดหลังความเครียดที่ส่งผลต่อจิตใจ จนเกิดการสะเทือนใจ เนื่องจากรู้สึกว่า ไม่มีความมั่นคงปลอดภัยทางเศรษฐกิจ จากสาเหตุวิกฤติเศรษฐกิจ หรือ การขาดโอกาสทางการทำงาน ความต้องการความมั่นคงปลอดภัยนี้ อาจปรากฏออกมาในรูปของกระบวนการร้องทุกข์ เพื่อปกป้องตนเอง การเรียกร้องสิทธิที่ตนเองพึงมี เรียกร้องความต้องการความมั่นคงปลอดภัยในชีวิต เรียกร้องความมั่นคงปลอดภัยทางการเงิน เรียกร้องความมั่นคงปลอดภัยทางด้านสุขภาพและความเป็นอยู่ การเรียกร้องนโยบายประกันชีวิตต่างๆ เรียกร้องนโยบายประกันภัย ประกันสุขภาพ ความมั่นคงปลอดภัยในระบบรับประกันการช่วยเหลือในกรณีของการติดโควิด 19 ด้านความเจ็บป่วย การเรียกร้องความมั่นคงปลอดภัยในชีวิตนั้น มนุษย์ได้แสดงออกมาใน รูปแบบต่างกันไป ทั้งรุนแรง ปานกลาง และไม่รุนแรง
จากความต้องการความมั่นคงปลอดภัย จากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคโควิด 19 มองในมุม จิตวิทยา ความคิด ความรู้สึก การแสดงออกของพฤติกรรมที่เกิดขึ้น แฝงด้วยอารมณ์ ความรู้สึกมากมายที่เกิด ขึ้นกับมนุษย์ เป็นสถานการณ์ที่เราไม่สามารถควบคุมสภาพแวดล้อมได้เลย ที่ที่เคยไป ที่ที่คุ้นเคย สัมพันธภาพ ที่เคยมี ความฝัน เป้าหมายต่างๆ ต้องแปรเปลี่ยนไปอย่างไม่แน่นอน ด้วยสัญชาตญาณของความเป็นมนุษย์ คง ไม่แปลกหากเราจะรู้สึก กดดัน เครียด กังวล ระหวาดระแวง กลัว และเกิดความรู้สึกต่างๆ อีกมากมายที่ บางครั้งเราก็ไม่รู้ว่าอารมณ์ หรือพฤติกรรมที่เกิดขึ้น มีสาเหตุมาจากอะไร
ผู้เขียนอยากเชิญชวนให้คุณกลับมาภายในโลกภายในใจของคุณก่อน ใช้ใจตามไปยังโลกภายในของเรา ก่อนเป็นอันดับแรก โดยผู้เขียนอยากเชิญชวนให้คุณลองตอบคำถามเหล่านี้
1. “ตอนนี้คุณคิด หรือรู้สึกอย่างไร กับตนเอง”
2. “คุณคิด หรือรู้สึกว่ามีทางเลือกอะไรในชีวิตบ้างที่สามารถเลือกได้ในตอนนี้”
3. “คุณคิด หรือ รู้สึกว่าคุณมีทรัพยากร ศักยภาพอะไรภายในตัวเองที่จะช่วยเหลือตนเองได้ในขณะนี้”
4. “คุณคิด หรือรู้สึกว่า คนรอบข้างให้การสนับสนุนคุณอย่างไรบ้าง”
5. “คุณคิด หรือรู้สึกว่า ความรู้สึกมั่นคงในชีวิตของคุณ สามารถ เกิดขึ้นได้จากอะไร”
คำตอบไม่มีผิดไม่มีถูก คุณอาจเขียน คุณอาจคุยกับตัวเอง คุณอาจลองนึกถึงความรู้สึก บางอย่างขณะที่ตอบคำถาม หากข้อใดไม่มีคำตอบไม่เป็นไร ไม่ต้องกดดันตัวเอง ค่อยๆ คิด ค่อยๆ รู้สึก ใช้เวลา กับความคิด ความรู้สึกของตนเองให้เต็มที่ก่อน
คุณเริ่มเห็นทรัพยากร หรือศักยภาพอะไรในตัวเองที่เพิ่มขึ้นบ้างในตอนนี้ ผู้เขียนเริ่มเห็น ความเหนื่อย ล้าที่แฝงมาด้วยเลือดนักสู้ ความรู้สึกท้อใจที่แฝงมาด้วยความมีน้ำใจ ความรู้สึกต้องการเอาตัวรอดแฝงมาด้วย ความรักที่มีต่อตัวเอง ความรู้สึกกลัวติดโควิด19 แฝงมาด้วยความห่วงใยตนเองและคนรอบข้าง ความรู้สึกระ หวาดระแวงที่แฝงมาด้วยความระมัดระวังความรอบคอบ มีอีกหลายความรู้สึกที่มีมุมมองเชิงบวกแฝงมาเสมอ ทรัพยากร ศักยภาพของคุณมีมากมายจนนับไม่ถ้วน เปิดโอกาสให้ตัวเอง คุณเท่านั้นเป็นผู้เลือก เลือกมองใน มุมมองใหม่ๆ จากโลกภายในใจของคุณ
เมื่อคุณเริ่มมองเห็นทรัพยากร ศักยภาพในตนเองไม่ว่าจะเป็นช่วงเวลาที่วิกฤติ ช่วงเวลาที่รู้สึกว่าสับสน ช่วงเวลาที่รู้สึกไม่มั่นใจในตนเอง การเข้าใจความคิด หรือความรู้สึกของตนเอง สามารถช่วยให้คุณมีมุมมองที่ ชัดเจนขึ้น คุณรู้สึกเชื่อในความสามารถของตนเองเพิ่มมากขึ้น อย่าเชื่อเพียงวิธีการเดียว อย่าเชื่อในมุมมอง เพียงมุมมองเดียว เชื่อในความหลากหลายในอารมณ์ของตนเอง การตัดสินใจในมุมมองใหม่ๆ จะเกิดขึ้น การ ปรับตัวจะค่อยๆ ปรับ ค่อยๆ ใจเย็นๆ “ความทุกข์ใจเกิดขึ้นได้ จากทั้งความคิดและความรู้สึก ค่อยๆ คลาย ค่อยๆ ปรับ ค่อยๆ เปลี่ยน เชื่อในความสามารถของตนเอง”
ผู้เขียนเชื่อว่า ขวัญของในชีวิตของเราคือ ทรัพยากร ศักยภาพภายในของเรา คุณเป็นคนที่มีทรัพยากร ศักยภาพที่ดีมากมายภายในตัวของคุณ คุณโปรดเปิดโอกาสให้คุณได้ทำความรู้จักกับตนเองให้เพิ่มมากขึ้น ทางเลือกที่ว่าไม่เห็นหนทาง กลับจะมีทางเลือกมากมายเพิ่มมากขึ้น ในสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคโค วิด 19 ผู้เขียนขอเป็นกำลังใจให้ทุกท่านนำทรัพยากร ศักยภาพที่มีออกมาทดลองใช้ให้มากที่สุด ผู้เขียนเชื่อว่า ความเครียดของคุณจะลดน้อยลง ความรู้สึกมั่นคงปลอดภัยจะเพิ่มมากขึ้น คุณไม่ได้เผชิญปัญหาในโลกนี้เพียง ลำพัง อย่างน้อยผู้เขียนก็เป็นหนึ่งในนั้นที่ยังมีความรู้สึกคล้ายคุณเช่นกัน
บรรณานุกรม
Janet A. Simons; Donald B. Irwin; Beverly A. Drinnien (1987). "Maslow's Hierarchy of Needs". Archived from the original on 2010-06-13. สืบค้นเมื่อ 2019-12-24.
A.H. Maslow, A Theory of Human Motivation, Psychological Review 50(4) (1943):370-96.
Article by
ดร. จอมขวัญ เลื่องลือ
นักจิตวิทยาการให้คำปรึกษา